|
Inleiding Nog niet zo lang geleden kregen mensen met suikerziekte vaak van hun arts te horen dat ze maar niet meer moesten sporten. Tegenwoordig wordt daar gelukkig anders over gedacht. De combinatie suikerziekte en hardlopen is met enkele spelregels prima mogelijk. In dit artikel zal uitgelegd worden welke deze spelregels zijn. Wat is suikerziekte? Maar eerst zal uitgelegd worden wat suikerziekte eigenlijk is. Suikerziekte, waarvan de Latijnse benaming diabetes mellitus is, is een stofwisselingsziekte. De oorzaak is een tekort aan het suikerverwerkend-hormoon insuline, dat gemaakt wordt in de alvleesklier. Met behulp van insuline kan glucose (suiker) door de cellen uit het bloed worden opgenomen. Als er te weinig insuline aanwezig is, leidt dat tot te hoge bloedsuikerwaarden in het bloed terwijl de cellen zelf over te weinig suiker (=brandstof) kunnen beschikken. Het 'overtollige' suiker wordt met de urine uitgescheiden. Met het suiker wordt ook extra water uitgescheiden, waardoor iemand die aan suikerziekte lijdt veel zal plassen en veel dorst zal hebben. Iemand met suikerziekte zal zich als regel niet fit voelen en, afhankelijk van de ernst van de suikerziekte, uiteindelijk ook vermageren. De suikers worden immers onverricht ter zaken weer uit het lichaam gescheiden, zonder als brandstof voor de (spier)cellen verbruikt te zijn. Behandeling van suikerziekte Er zijn twee typen suikerziekte te onderscheiden:
Suikerziekte en sportbeoefening Bij sport wordt extra energie verbruikt. Energie die nodig is om spierarbeid te leveren. De spieren krijgen voornamelijk energie uit suikers (glucose), meelspijzen en vetten. Beide brandstoffen zijn aanwezig in de spieren en worden via het bloed aangevuld. Wanneer de spieren veel brandstof nodig hebben bestaat de kans op te lage bloedsuikerwaarden. Gewoonlijk treedt dit niet op doordat de concentratie van insuline hierop afgestemd wordt en iemand ervoor zorgt dat zijn suikerspiegels aangevuld worden, dioor iets te eten of te drinken (bijvoorbeeld sportdrank). Bij mensen met suikerziekte is deze afstemming verstoord. Het risico op (veel) te lage of te hoge bloedsuikerspiegels is aanwezig. Als de bloedsuikerspiegel voor aanvang van de sportbeoefening 'goed' is, bestaat het risico dat er ten gevolge van de sportbeoefening een te lage bloedsuikerspiegel ontstaat. Om deze te lage suikerspiegel (hypoglycaemie) te voorkomen, zal de dosis tabletten of insuline verminderd moeten worden en/of zal er extra suiker of meelspijzen gegeten moeten worden. Het is echter moeilijk om aan te geven hoeveel er aangepast moet worden. Dit hangt af van het type sport, de duur en de intensiteit. Zelfcontrole en het opdoen van ervaring zijn hierbij onmisbaar. Als de bloedsuikerspiegel voor aanvang van de sportbeoefening (veel) te hoog is, wordt sportbeoefening tijdelijk afgeraden. Door de verstoring van het samenspel van de hormonen bestaat dan namelijk het risico dat de bloedsuikerspiegel nog meer gaat stijgen, wat de gezondheid en natuurlijk ook de sportprestatie negatief kan/zal beïnvloeden. Effecten van bewegen en sporten De voordelen van (sportief) bewegen en sporten zijn legio. Bewegen en sporten zijn bij uitstek manieren om sociale contacten te leggen en fitter te worden. Niet alleen verbetert de algemene conditie en worden de spieren en botten sterker, maar de verwerking van insuline zal beter plaats vinden. Die verbetering vindt niet alleen plaats tijdens de inspanning zelf, maar ook nog vele uren erna. Regelmatig bewegen of sporten kan de behoefte aan bloedsuikerverlagende tabletten of insuline dus vaak verminderen. Onder regelmatig bewegen en sporten wordt verstaan dat iemand 3 tot 4 keer per week gedurende minimaal 20 tot 30 minuten aaneengesloten bezig is, met bijvoorbeeld wandelen, fietsen of (hard-)lopen. Er zijn aanwijzingen dat regelmatig bewegen en sporten een positief effect heeft op het optreden van de lange-termijn complicaties van suikerziekte. Denk bij deze lange-termijn effecten bijvoorbeeld aan een slecht gezichtsvermogen en een verminderde weefseldoorbloeding en daardoor verminderde belastbaarheid van het hart en de benen. Bijkomend voordeel van sportief bewegen en sporten is dat het gewicht van mensen met een te hoog vetpercentage ('te dikke mensen') in het algemeen afneemt. Natuurlijk is het van belang dat het bewegen en het sporten met de behandelend arts doorgesproken wordt. Juist ook bij mensen met suikerziekte is het belangrijk dat de duur, de intensiteit en de frequentie van het bewegen en de sportbeoefening langzaam opgebouwd wordt. Welke sport is het meest geschikt? Voor personen met suikerziekte zijn met name de duursporten geschikt. Binnen de atletiek is dat met name het lange-afstand lopen. Bij lopen is de duur en de intensiteit van de sportbeoefening goed te doseren, wat van belang is bij de (zelf)regulatie van de suikerspiegels in het bloed. Als er (nog) geen sprake is van complicaties kunnen de andere takken van de atletiek ook tot de mogelijkheden behoren. Natuurlijk moet het plezier in de sport voorop staan. Tot slot nog dit: het is altijd van belang dat de trainer en eventueel ook de medesporters op de hoogte zijn van de suikerziekte en dat zij weten wat zij moeten doen bij verschijnselen van te lage suikerwaarden in het bloed (namelijk snel opneembare suikers geven of deskundige medische hulp inroepen). Samenvatting
Suikerziekte is een stofwisselingsziekte, waarbij er een (relatief) tekort is aan het hormoon insuline.
Insuline is nodig om suikers vanuit het bloed in de (spier)cellen op te nemen.
Bij het instellen van een therapie is het belangrijk dat de suikerspiegels in het bloed
zo goed mogelijk geregeld worden. De therapie is afhankelijk van het type en de ernst van de suikerziekte.
Er kan gekozen worden uit een dieet, suikerverlagende tabletten en het spuiten van insuline. |