De KNAU aanvaardt geen aansprakelijkheid (voor foutieve of gedateerde informatie; al dan niet gepubliceerd door 'derden')

Dit artikel wordt meerdere malen per jaar geactualiseerd.

Laatste wijziging: 03-11-2004


Inleiding
Atletiek komt helaas nogal eens negatief in de publiciteit door dopingschandalen. Jaarlijks blijken tientallen atleten 'positief' te zijn bij een dopingcontrole. Daaronder zijn ook atleten die zich er niet van bewust zijn doping gebruikt te hebben. In onderstaand artikel wordt in het kort uit de doeken gedaan wat doping nu eigenlijk is en wat de wedstrijdatleet er zelf van moet weten.

Doping
De eerste verhalen van doping stammen uit de Griekse oudheid. Zo werd al aan vrouwenmelk rechtstreeks uit de borst gedronken, een stimulerende werking toegekend. Het gebruik van doping is verboden omdat ervan uitgegaan wordt dat het gebruik van doping voordeel oplevert voor diegenen die gebruiken (geen 'fair play') en het gebruik van doping de gezondheid kan schaden. De WADA heeft een lijst met doping-geduide middelen opgesteld, die door de KNAU en de IAAF is overgenomen. Op deze lijst staan ook stoffen die 'vrij' in de handel verkrijgbaar zijn en/of door een arts als medicament voorgeschreven kunnen worden ter behandeling van een ziekte of aandoening. De prestatiebevorderende en/of de schadelijke werking van de stoffen op de dopinglijst is niet in alle gevallen bewezen. Dat doet echter niets af aan het feit dat het gebruik van de stoffen die op de IAAF/KNAU-lijst staan verboden is.

Dopingcontroles
Dopingcontroles kunnen zowel op wedstrijden als daarbuiten gehouden worden. Bij dopingcontroles op wedstrijden komen in principe alle deelnemers in aanmerking om uitgeloot of aangewezen te worden voor een dopingcontrole. Voor 'out of competition dopingcontroles' komen alleen de Nederlandse toppers, die lid zijn van de topselecties, in aanmerking. Daarnaast zijn atleten verplicht om een dopingcontrole te ondergaan als zij een nationaal seniorenrecord vestigen of een richtprestatie voor een senioren of neosenioren toernooi behalen. Deze dopingcontrole dient op de wedstrijd zelf, of als daartoe geen mogelijkheid is, op de wedstrijddag aangevraagd te worden bij de helpdesk van DoCoNed (tel.: 06 23 82 54 80). In onderling overleg zal dan een afspraak gemaakt worden om deze dopingcontrole binnen de verplichte 72 uur te laten plaatsvinden. Als regel zal aan de atleet gevraagd worden hiervoor naar het kantoor van DoCoNed te komen (Capelle a/d/ IJssel). Ook als er een juniorenrecord gevestigd wordt, dient een dopingcontrole plaats te vinden. Maar in dit geval alleen als daartoe de gelegenheid is op de wedstrijd zelf.


Diegene die uitgeloot of aangewezen wordt voor een dopingcontrole, wordt hiervan door middel van een formulier op de hoogte gesteld. Deze atleet is verplicht dit formulier te ondertekenen en zijn/haar medewerking aan de dopingcontrole te verlenen. Daartoe dient deze atleet zich binnen een uur op de dopingcontrolepost te melden, waarbij hij/zij zich mag laten vergezellen door een begeleider. Vanaf het moment van ondertekening van het formulier tot het voltooien van de dopingcontrole zal de atleet 'bewaakt' worden door een 'steward'. In de dopingcontrolepost wordt de atleet precies uitgelegd hoe de verdere procedure van de dopingcontrole is. Weigering om mee te werken aan een dopingcontrole (of 'bedriegen' tijdens het leveren of 'verzegelen' van de urine) wordt als een overtreding van de dopingreglementen beschouwd, waarvoor een schorsing van 2 jaar opgelegd kan/zal worden.


Belangrijk om te weten is dat bij dopingcontroles op wedstrijden op de hele dopinglijst gecontroleerd wordt, terwijl bij dopingcontroles buiten wedstrijden om alleen gecontroleerd wordt op het gebruik van medicijnen met een anabole werking (o.a. anabole steroïden en bèta-sympaticomimetica) en op middelen en methoden die het gebruik hiervan kunnen maskeren ('plaspillen', Bromantan en Probenicid).




Het is belangrijk dat je je realiseert dat je altijd zelf verantwoordelijk gehouden zal worden voor de stoffen die in je urine worden aangetroffen. Ook als je niet wist dat je je dopinggeduide middelen gebruikte zal een sanctie volgen. Dat kan b.v. gebeuren via 'vervuilde' voedingssupplementen, maar ook via medicijnen die een arts je heeft voorgeschreven. Raadpleeg de website van het NeCeDo (www.necedo.nl; NVZT database) en vermeldt altijd aan de voorschrijvend arts dat je aan (top)sport doet.



Dopinglijst
De dopinglijst is zo uitgebreid geworden dat je in principe geen medicijnen gebruiken moet. Bij medicijnen moet je niet alleen denken aan door een arts voorgeschreven 'pillen' en 'medicinale dranken', maar ook aan alle inhalatie-, snuif-, wrijf-, plak- en 'alternatieve' middelen, zoals homeopathische middelen, kruidenmengsels of voedingssupplementen waaraan een bepaalde werking wordt toegekend. Als je toch medicijnen nodig hebt, volgen hieronder enkele praktische richtlijnen om te voorkomen dat je de doping reglementen overtreedt.

• Astma(tische bronchitis). De medicijnen Atrovent, Lomudal en Theolair zijn in alle toedieningsvormen toegestaan. Corticosteroïden zijn alleen toegestaan per inhalator (b.v. Pulmicort, Beclomethason, Flixotide) en mits daar van te voren toestemming voor is aangevraagd. Van de bèta-sympaticomimetica kan het gebruik van Ventolin, Bricanyl, Serevent, Oxis en Foradil toegestaan worden, mits volgens doktersvoorschrift per inhalator gebruikt en mits voldaan wordt aan strikte regels (o.a. afwijkende longfunctietesten). Neem contact op met de bondsarts over de exacte richtlijnen waaraan voldaan moet worden voor het verkrijgen van toestemming. Voor de duidelijkheid; het gebruik van antibiotica is wel toegestaan.


• Verkoudheid/griep/hooikoorts. In medicijnen tegen verkoudheid, griep en hooikoorts kunnen middelen voorkomen die op de dopinglijst staan. Van belang om te weten is dat:




• Als een neusspray nodig is, zijn Otrivin, Nasivin en neusspray's op 'cromoglycaat-basis' tegen hooikoorts toegestaan. Neusspray's waarin corticosteroïden (b.v. Rhinocort) zitten, zijn alleen toegestaan als daar van te voren toestemming voor is aangevraagd.


• Als een 'slijmoplosser' nodig is, Bisolvon, Brochopect en Fluimicil toegestaan zijn.


• Als een 'hoestdemper' nodig is, Bredon dragees/siropen, Tosilon suspensie en Darolan capsules toegestaan zijn. Sinds 1995 is ook de sterke hoestdemper / pijnstiller codeïne toegestaan!


• Middelen tegen allergie, zoals Claritine, Allerfre, Zyrtec, Tinset, Polaramine en Telfast toegestaan zijn.


• Als corticosteroïden gebruikt (gaan) worden voor een ‘systemische werking' (slikken/spuiten) moet daarvoor toestemming aangevraagd te worden. Ook bij lokaal gebruik van corticosteroïden ('snuiven', 'inhaleren' en locaal injecteren) dient van te voren toestemming aangevraagd te worden. Alleen als dit middel op de huid gesmeerd wordt, hoeft dat (per 1-1-2005) niet meer. Zie verder onder ‘uitzonderingen’.




• Pijn. Bekende pijnstillers zoals Aspirine, Paracetamol, Naproxen, Rengasil, Ibuprofen, Feldene Butazolidine, Ethylmorfine, Dextropropoxypheen en Codeïne zijn toegestaan. Het gebruik van sterkere pijnstillers dan hierboven genoemd (b.v. morfine) is niet toegestaan tijdens wedstrijden.


• Stimulerende middelen.
  Alle stimulerende middelen zijn in de wedstrijdperiode verboden. Hier vallen ook medicijnen onder die bij de ADHD (Ritalin!) en de ziekte van Parkinson voorgeschreven kunnen worden! Vaak worden deze middelen opgenomen in (compositum = samengestelde) medicijnen tegen b.v. verkoudheid of hoofdpijn of in 'natuurlijke kruidenmengsels', zoals 'Ma Huang' en 'Ephedra'. Coffeïne heeft welliswaar een licht stimulerende werking, maar staat sinds 1 maart 2004 niet meer op de dopinglijst.


• Anabole steroïden, testosteron en aanverwant werkende middelen. Anabole steroïden zijn synthetische hormonen met (grotendeels) dezelfde werking als het mannelijk hormoon testosteron. Het gebruik van anabole steroïden en (voorlopers van) testosteron is altijd verboden. Hier vallen bijvoorbeeld ook Gestrinon, Androstenedion, DHEA, norandrosteron, noretiocholanolon en 19-norandrostenediol (als voedingssupplement te koop!) onder. Ook het gebruik van hormonen die het lichaam (mogelijk kunnen) aanzetten tot een hogere produktie van mannelijke hormonen (b.v. groeihormoon, HCG en IGF-1) is te allen tijde verboden.


• 'Plaspillen', Bromantan en Probenicid. 'Plaspillen', Bromantan en Probenicid zijn medicijnen die het gebruik van testosteron en anabole steroïden (gedeeltelijk) kunnen maskeren. Het gebruik van deze medicamenten is daarom zowel tijdens wedstrijden als in de trainingsperiode verboden.


• Insuline. Het gebruik van het suikerverwerkend hormoon Insuline is alleen toegestaan voor de behandeling van suikerziekte, mits daarvoor toestemming is aangevraagd bij de KNAU.


• Uitzonderingen. Voor het gebruik van medicamenten die op de dopinglijst staan, kan toestemming aangevraagd worden. Atleten die alleen deelnemen aan nationale wedstrijden kunnen dat doen d.m.v. het (door de voorschrijvend arts laten) invullen van formulieren die op www.necedo.nl te vinden zijn. Atleten die (ook) deelnemen aan internationale wedstrijden zullen een dergelijke aanvraag moeten richten aan de IAAF door daar een ingevuld Therapeutic Use Exemption (TUE) formulier naar toe te zenden. Zie verder op www.iaaf.org onder ‘dopingpublications’ en ‘TUE-forms’. Als regel zal voor het gebruik van ‘beta-sympaticomimetica’ alleen toestemming verleend worden als sterk afwijkende longfunctietesten overlegd kunnen worden, terwijl voor het gebruik van andere medicatie als regel slechts zeer moeizaam of geen toestemming verkregen kan worden. Neem eerst contact op met de bondsarts alvorens het TUE formulier naar de IAAF te zenden!